|
aktualizacja: 26.02.2024 r.
Aktualności
Poznań,
22 lutego 2024 r.
Szanowni
Państwo!
Istnieją – także w naukowym ujęciu
– takie repetycje, które oryginalnie łączą stabilność i
analityczną żarliwość.
Powtarzalne zdarzenia mogą być bowiem oznaką (rodzącej się) tradycji, a
dociekliwość i entuzjazm badawczy służą w tym kontekście każdorazowemu
poszerzaniu perspektywy. Jeśli jeszcze aktywność taka wiąże się ze
wspólnotą
entuzjastów, to najpewniej każde kolejne spotkanie zapowiada
cenne odkrycia.
Jednym z wyraźniejszych przykładów tego typu działań jest cykl
konferencji od
lat organizowanych przez Zakład
Frazeologii i Kultury Języka Polskiego oraz Pracownię Leksykograficzną
UAM – „Kultura
Komunikacji Językowej”.
Organizatorzy cyklu mają zaszczyt
po raz ósmy zwrócić się do Państwa z zaproszeniem do
udziału w naukowym
spotkaniu, które tym razem zawdzięcza temat główny
wybitnemu badaczowi,
założycielowi Zakładu i Pracowni, a także Mistrzowi wielu osób z
(nie tylko)
poznańskiego środowiska językoznawczego. Na tę okoliczność tegoroczna
konferencja otrzymała tytuł:
Kultura
komunikacji językowej – powtarzalność i innowacyjność.
Konferencja dedykowana
pamięci Profesora Stanisława Bąby w 10. rocznicę śmierci
Pragniemy zaprosić Państwa do
wspólnej dyskusji o zagadnieniach, które odnoszą się do
szeroko rozumianej
repetytywności: z jednej strony dlatego, że są próbą
uporządkowania
różnorodnych zjawisk językowych, dostrzeżenia motywacji
powtórzeń i
przetworzeń, a może i próbą wartościowania tego, co tekstowo
stabilne, a z
drugiej strony – z uwagi na relatywność modelowania, na
próby innowacyjnego
oddalania się od wzorca, który wcale nie musi ulegać zatarciu
czy
unieważnieniu. Nowe technologie, cyfrowe środowiska badań
językoznawczych,
niesłabnąca awangardowość potoczności, ale też literatury (we
wszystkich jej
odmianach), to tylko niektóre czynniki pobudzające refleksję nad
powtarzalnością i innowacyjnością w komunikacji językowej. Wszystkie te
ujęcia
korespondują z badaniami, które prowadził Profesor Stanisław
Bąba, warto więc o
tym mówić w kontekście minionej dekady, a może właśnie w
odniesieniu do
wybranych prac Profesora.
Z satysfakcją podkreślamy, że
partnerem przy organizacji tegorocznej konferencji jest Towarzystwo
Miłośników
Języka Polskiego – Oddział w Poznaniu. Jesteśmy przekonani, że
współpraca ze
społecznością, której przez wiele lat przewodniczył Profesor
będzie dodatkowym
walorem tej naszej naukowej repetycji z wyraźnym innowacyjnym akcentem.
Proponujemy kilka tematów
podstawowych, mając nadzieję, że przyjmą Państwo
ten wykaz jako źródło inspiracji:
- rozumienie normy
językowej w
codziennej praktyce komunikacyjnej
- powtarzalność zjawisk
językowych a
procesy standaryzacji języka i jego norma
- innowacyjne mechanizmy
kodyfikacji
normy językowej – od powtarzalności metanormotwórczej ku
nowym możliwościom
korpusologicznym
- redundancja
procesów standaryzacji
języka – innowacyjność czy typowa powtarzalność
- sztuczna inteligencja a
powtarzalność
i innowacyjność języka i jego normy
- humanistyczne narzędzia
cyfrowe w
procesie kodyfikacji języka
- funkcje spetryfikowanych
połączeń
wyrazowych w komunikacji językowej – powtarzalność czy
innowacyjność
- humanistyczne narzędzia
cyfrowe w
wykrywaniu powtarzalnych struktur język – od bigramów do
frazeologizmów i
przysłów
- frazeologizmy i
przysłowia w różnych
stylach językowych
-
komponent kulturowy i narodowy w jednostkach frazeologicznych
-
frazeologia i najnowsze badania psycholingwistyki
-
frazeologia w powiązaniu z językoznawstwem, kulturoznawstwem i
etnolingwistyką
- grzecznościowe akty mowy
w
perspektywie pokoleniowej
-
(nie)powtarzalność w języku tekstów literackich.
Tradycję konferencyjną współtworzy
również miejsce. Wobec tego – znów w poetyce
pożądanych powtórzeń – podkreślamy, że
nasza konferencja odbędzie
się w pałacu w Będlewie (w Ośrodku
Konferencyjnym Instytutu Matematycznego PAN –
https://www.palacbedlewo.pl/) w dniach 20–22 maja
2024 r.
Będziemy zaszczyceni, jeśli
Państwo zechcą przybyć do tej malowniczej podpoznańskiej wsi, gdzie
zagwarantujemy odpowiednie warunki prowadzenia obrad: transport,
zakwaterowanie, posiłki, dobrze wyposażone sale oraz
niepowtarzalne otoczenie pałacu (sprzyjające dyskusjom, spacerom i
rozmowom
przy ognisku). Uprzejmie przy tym informujemy, że wszystko to zapewnimy
dzięki
opłacie konferencyjnej w wysokości 950
złotych. Nadmieniamy,
że ze względów organizacyjnych opłata
konferencyjna jest stała, niezależnie od ewentualnego
krótszego Państwa
pobytu w Będlewie. Nie przewidujemy też obrad w trybie hybrydowym.
Gorąco zachęcamy do przesyłania
zgłoszeń (z tytułem referatu) do 22 marca
2024 r. pod adresem sekretarzy
naukowych konferencji: Olgi Pankalli
(olga.pankalla@amu.edu.pl)
lub Mateusza Rybarskiego (mateusz.rybarski@amu.edu.pl).
Szczegółowe
informacje przekażemy w późniejszym terminie tym
z Państwa, którzy zechcą uczestniczyć w organizowanym przez nas
spotkaniu
naukowym.
Z
wyrazami szacunku
prof. dr hab. Małgorzata
Witaszek-Samborska
prof. dr hab. Anna
Piotrowicz-Krenc
prof. UAM dr hab.
Krzysztof Skibski
/komitet naukowy
konferencji/
mgr
Olga Pankalla
mgr Mateusz Rybarski
/sekretarze
naukowi konferencji/
Archiwum
zebrań naukowych dostępne jest tutaj.
Nowości
wydawnicze
Ewelina
Woźniak-Wrzesińska
Recenzowana
publikacja stanowi nowatorskie ujęcie oryginalnego problemu badawczego.
Wypełnia lukę w badaniach nad terminologią humanistyczną, nad
którą –
jak pisze autorka – „raczej się teoretyzuje” i
marginalnie traktuje w
pracach terminoznawczych z racji też wcześniejszych głosów
„(...) o
niemożliwości badań czy kodyfikacji terminów humanistycznych z
powodu
ich niejednoznaczności czy metaforyczności (...)”. Jest to
również –
według mnie – monografia
ważna społecznie, głos w dyskusji nie tylko na
temat kondycji nauk humanistycznych, roli humanistów we
współczesnym
świecie, ale też szerzej: refleksja nad prawno-instytucjonalnym
porządkiem dziedzin i dyscyplin naukowych w ogóle.
prof. dr
hab. Małgorzata Święcicka
Dysertacja
Eweliny Woźniak-Wrzesińskiej zasługuje na uznanie nie tylko ze względu
na oryginalność i ambitny charakter zamysłu badawczego, lecz także
– a
właściwie przede wszystkim – dlatego, że projekt Autorki,
zrealizowany
w sposób konsekwentny, spójny i efektowny,
przyniósł istotne poznawczo
rezultaty. Praca wnosi niewątpliwie nowy wkład do badań
terminoznawczych, które Autorka (skądinąd nie bez racji) ocenia
dość
surowo, dostrzegając wielość istniejących studiów, a
kwestionując ich
bogactwo, rozumiane jako „konsekwentnie usystematyzowana
różnorodność”.
dr hab.
Anna Kozłowska, prof. UKSW
|
|
|
Małgorzata Klauze
Słownictwo Miłośników psów
Wydawnictwo RYS, Poznań 2022, ss.
354
Książka poświęcona jest analizie jednego ze środowiskowych
wariantów języka, jaki stanowi socjolekt miłośników
psów. Przedmiotem mojego zainteresowania uczyniłam język
(słownictwo i frazeologię) pasjonatów psów. Na
zasób leksykalny będący tematem monografii złożyły się jednostki
leksykalne związane ze specyfiką życia osób posiadających psy,
pasjonujących się nimi (kwestiami tresury, zdrowia, pielęgnacji,
psychologii itd. – a więc także trenerów, profesjonalnych
wystawców, behawiorystów), traktujących czworonogi w
sposób wyjątkowy. Zbadane zostało słownictwo wyróżniające
się na tle polszczyzny ogólnej. [...]
Portale internetowe skupiające pasjonatów danej dziedziny są
niezwykle cennym obszarem badań nad komunikacją językową. Specyfika
tego medium pozwala nie tylko na szybką wymianę informacji, ale
również decyduje o jakości komunikacji. W opisie odmiany
środowiskowej stanowiącej przedmiot niniejszej monografii
źródłem materiału językowego są portale internetowe skupiające
miłośników psów. Na analizowany materiał składają się
wypowiedzi i dialogi prowadzone przez odwiedzających portale i fora
internetowe oraz treści zamieszczane przez administratorów
witryn. Badany materiał językowy pochodzi zarówno z
ogólnych portali internetowych, jak i forów tworzących
fankluby danych ras psów lub serwisy tematyczne, np. poruszające
kwestie pielęgnacji, zdrowia lub tresury, czyli portale skupiające nie
tylko pasjonatów amatorów, ale także fachowców
(weterynarzy, trenerów, behawiorystów, wystawców
itd.). Za względnie stabilne jednostki leksykalne uznałam te wyrazy i
związki wyrazowe (dyferencyjne w stosunku do języka ogólnego),
które w badanym materiale pojawiły się co najmniej
pięciokrotnie. Warto podkreślić, że niewielka część leksemów
tworzących socjolekt pasjonatów psów funkcjonuje także w
języku ogólnym lub pochodzi z innych dziedzin. Niektóre
wyrazy należą do potocznej warstwy słownictwa. Dlatego kolejnym celem
moich badań było stworzenie genetycznej klasyfikacji leksyki i
ustalenie, które jednostki leksykalne przejęte zostały z innych
źródeł (zapożyczenia wewnętrzne, zewnętrzne), a które
utworzono już na gruncie omawianego socjolektu. Analiza materiału
leksykalnego pozwala również wysunąć hipotezę, że do słownictwa
środowiska miłośników psów mogą przenikać także bardziej
oficjalne warianty słownictwa, np. leksyka profesjonalnych
hodowców, wystawców, groomerów itd.
fragment
ze Wstępu
|
Perspektywy
współczesnej frazeologii polskiej Artystyczny potencjał
frazeologii
pod redakcją
G.
Dziamskiej-Lenart, J. Liberka, K. Skibskiego
Wydawnictwo
Naukowe UAM, Poznań
2021
Gabriela
Dziamska-Lenart, Jarosław Liberek, Krzysztof Skibski
Słowo wstępne
Wojciech Chlebda
Tekstowe
paradygmaty przysłów w nowszej publicystyce polskiej
Jolanta
Ignatowicz-Skowrońska
Literackie
aktualizacje zwrotu wypiekać komuś oczy
Iwona Kosek
O pewnym typie modyfikacji frazeologicznych we
współczesnej prozie
Anna Pajdzińska
Święta krowa z
szewską pasją (frazeologizmy w utworach dla dzieci)
Magdalena
Puda-Blokesz
Tradycja w
nowoczesnym komunikacie, czyli o mitologizmach frazeologicznych w
memach internetowych
Krzysztof Skibski
Frazeologizmy
rozproszone w pętli – potencjał współczesnego wiersza
wolnego
Jadwiga Tarsa
Frazeologizmy w
internetowych grach werbalno-wizualnych
Anna Tyrpa
Inkrustowanie
tekstu literackiego cudzymi słowami
|
|
|
Gabriela
Dziamska-Lenart, Ewelina Woźniak-Wrzesińska,
Zuzana Obertová, Magdalena Zakrzewska-Verdugo, Jan Zgrzywa
Słownik
frazeologiczny z ćwiczeniami
dla uczących się języka polskiego jako obcego
[dostęp online]
Wydawnictwo
RYS
Poznań
2021
Słownik nasz przedstawia w układzie tematycznym bogaty zbiór
frazeologizmów współcześnie używanych w języku polskim.
Tematyczny układ haseł został opracowany z uwzględnieniem
programów nauczania języka polskiego dla obcokrajowców.
Dzięki tematycznemu uporządkowaniu słownictwa w wyodrębnionych grupach
zostały zgromadzone w bliskim sąsiedztwie frazeologizmy powiązane
znaczeniowo. Układ taki pozwala z jednej strony ukazać
bogactwo synonimicznych środków językowych w zasobie
frazeologicznym, a z drugiej strony ułatwia użytkownikom, tworzącym
własne wypowiedzi, wybór połączeń najbardziej
odpowiednich do wyrażenia określonych treści. Inaczej mówiąc:
dzięki układowi tematycznemu odbiorca, szukając wybranego
frazeologizmu, natrafia na całą grupę innych związków wyrazowych
o podobnym znaczeniu, w rezultacie czego niejako przy
okazji poszerza swój własny zasób
frazeologiczny.
fragment z Uwag wstępnych redaktorek |
Jerzy
Borowczyk
Krzysztof Skibski
Literackie
gramatyki ciągłości i nadmiaru. Próba filologiczna
Wydawnictwo
Universitas
Kraków
2021
Lektura
w dialogu literaturoznawczo-językoznawczym pozwoliła nam zaproponować
określony sposób analizy tekstów. W dużej mierze jest to
fascynacja wolnością języka literatury – od jego wirtuozerskiej
kondensacji w wierszu wolnym po szerokie pasaże w przestrzeni prozy.
Zarazem jest tu urzeczenie niezawisłością czytelniczych, nie tylko
analityczno-interpretacyjnych, gestów, które pozwalały
nam doświadczać swobody (i ograniczeń) odbiorczego powtórzenia.
Dokonaliśmy wyboru utworów poetyckich i prozatorskich w
sposób, w jaki wybiera się fotografie. Z koniecznością
dopowiadania tego, co wydarzyło się pomiędzy jednym ujęciem a innym.
Nie ma ciągłości następstw, ale jest konsekwencja w myśleniu. Nie ma
też odliczania, choć dominuje świadomość zdarzania się określonych
zjawisk. Są to zjawiska tekstowe. Nie dążyliśmy do skonstruowania
całości. Chcieliśmy poddać się filologicznej próbie, by docenić
raz jeszcze (inaczej, wspólnie) artystyczną wolność literatury.
fragment
opisu książki
|
|
|
Anna
Surendra
Moda językowa
na zapożyczenia angielskie w prasie kobiecej
Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM
Poznań 2019
Autorka
dołącza do grona lingwistów leksykologów i
leksykografów zainteresowanych zjawiskami zachodzącymi w
określonych sferach leksyki współczesnej polszczyzny. Buduje
własną wersję koncepcyjną opisu anglicyzmów na przykładzie ośmiu
wybranych tytułów polskiej prasy kobiecej, wpisując się
twórczo w obszar badań swych mistrzów.
Autorce udaje się w zwartym wywodzie
przedstawić zarówno zjawisko mody językowej, jak i dominacji
amerykańskiej kultury i języka angielskiego w wersji amerykańskiej we
współczesnym świecie oraz ich przyczyny. Interesująco i z
uwzględnieniem różnych punktów widzenia ukazane zostały
też rozważania na temat mody odzieżowej w kontekście kulturowym,
socjologicznym, psychologicznym i estetycznym, a także dyskursu
związanego z tym zjawiskiem. Cennym uzupełnieniem pracy jest
dwuczęściowy słownik zapożyczeń angielskich w wybranej prasie kobiecej
z lat 2013–2015, mający szczególną wartość dla
leksykografii.
Autorka podkreśla, że język czasopism
kobiecych, wbrew ambicjom piszących w nich dziennikarzy, prowadzi do
banalizacji i zubożenia polszczyzny w jej odmianach medialnych, ale też
jej słownictwa ogólnego. Ta publikacja jest ważnym działaniem w
kierunku uwrażliwienia Polaków na istniejący problem i może
służyć jako pomoc w krzewieniu kultury języka polskiego, zarówno
wśród dziennikarzy, jak i czytelników prasy (nie tylko
kobiecej).
fragment recenzji prof. UMCS dr
hab. Anny Dunin-Dudkowskiej
|
Kultura
komunikacji językowej 6.
Kultura
komunikacji
w dydaktyce
pod redakcją
A. Piotrowicz,
M. Witaszek-Samborskiej, K. Skibskiego
Wydawnictwo
Nauka i Innowacje
Poznań
2020
Kultura komunikacji w teorii i
praktyce dydaktycznej jest podstawowym zagadnieniem tej książki.
Autorzy odnoszą się do kwestii kształcenia kompleksowo – od
formułowania ogólnych tez, sądów i postulatów,
które mają inicjować
nowe badania, ale też wywoływać zdecydowaną reakcję instytucji
odpowiedzialnych za edukację, przez analizy przykładów (zjawisk
językowych występujących w konkretnych praktykach edukacyjnych –
tendencji i zagrożeń w tym zakresie) oraz omówienia nowych
narzędzi
cyfrowych usprawniających i zmieniających procesy dydaktyczne, po
rozważania nad wielokulturowością i funkcjonowaniem w wielobarwnym
świecie rozmaitych języków, światopoglądów czy
celów.
fragment
z Przedmowy Redaktorów
|
|
Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Frazeologia w
stylach i gatunkach mowy
pod
redakcją
P. Flicińskiego,
K. Skibskiego
Wydawnictwo
Naukowe UAM
Poznań
2019
|
Piotr Fliciński, Krzysztof
Skibski, Słowo wstępne
Wojciech Chlebda, Frazeologia gatunkowa a leksykografia przekładowa.
Wybrane problemy i przykłady
Jolanta
Ignatowicz-Skowrońska, Kwestie dyskusyjne w opisie leksykograficznym
nowych związków frazeologicznych pochodzących z języka
angielskiego
Gabriela Dziamska-Lenart, Frazeologia a terminologia. Uwagi na
podstawie badań frazeograficznych
Alicja Nowakowska, Frazemy w nazwach imprez turystycznych (na podstawie
katalogów biur podróży)
Ewa Młynarczyk, Frazeologia zapowiedzi internetowych (na przykładzie
grupy frazemów z metaforą POLOWANIE)
Piotr Müldner-Nieckowski, Uwagi metodologiczne w sprawie badania
frazeologii we współczesnej prozie polskiej
Anna Szyntor-Bykowska, Poezja słowa – o specjalizacji znaczeń
frazeologicznych w utworach Heleny Raszki |
Ewelina Woźniak-Wrzesińska
Słowa we mgle. Leksyka, terminy i pojęcia w tekstach
współczesnej humanistyki – wybrane zagadnienia
Wydawnictwo KUL
Lublin 2019
|
Spis treści
VADE MECUM
o przyczynie pracy i jej treści
I. SILVA RERUM
o języku nauki, języku naukowym i przemianach w sposobach naukowego
opisu
II. GRATA NOVITAS
o pochodzeniu polskich studiów kulturoznawczych i o badaniach
nad kulturą
III. CORPUS DELICTI
o podstawie materiałowej, cechach leksyki oraz o korpusach
porównawczych
IV. AUDIATUR ET ALTERA PARS
o terminach, metaforach, mglistości pojęć i różnych rodzajach
rozproszeń
V. COGITATIONIS POENAM NEMO PATITUR
o pojęciach, metaforach i zmianach w sposobie naukowego opisu raz
jeszcze
VI. AD EXTREMUM
o dotychczasowych rozważaniach i wnioskach, jakie się nasuwają
ŹRÓDŁA
BIBLIOGRAFIA
SPIS TABEL, RYSUNKÓW I SCHEMATÓW
ROZWIĄZANIE SKRÓTÓW
ANEKS
INDEKS NAZWISK
|
Stulecie poznańskiej polonistyki
(1919-2019)
t.
1: Okres międzywojenny i lata okupacji
red. B. Judkowiak, S. Wysłouch, S.
Karolak, A. Piotrowicz Wydawnictwo „Poznańskie Studia
Polonistyczne”
Poznań 2018, ss. 384
t. 2: Językoznawstwo po roku 1945
red. A. Piotrowicz, S. Wysłouch, B.
Judkowiak, S. Karolak Wydawnictwo „Poznańskie Studia
Polonistyczne”
Poznań 2018, ss. 430
t. 3: Nauka o literaturze po roku
1945
red. S. Wysłouch, B. Judkowiak, S.
Karolak, A. Piotrowicz Wydawnictwo „Poznańskie Studia
Polonistyczne”
Poznań 2019, ss. 597
|
|
|
|
|